Eklektycznie. Klęska urodzaju vs. artystyczne ukojenie 

Zacznę od refleksji ogólnej. Różne działania kryjące się pod hasłem „kultura w sieci” śledzę od początku tego pandemicznego czasu i przyznam, że mam mieszane uczucia co do niektórych aktywności, zwłaszcza tych, które wychodzą spod ręki niektórych instytucji kultury. Poniekąd zgadzam się więc z sopranistką Simone Kermes, która w głośnym wywiadzie dla niemieckiej rozgłośni NDR Kultur stwierdziła, że kultura, którą oglądamy w sieci, jest obecnie marnotrawiona. Przy okazji nie boję się polecić najnowszej płyty artystki Inferno e Paradiso, na której obok arii Handla, Hassego, Bacha czy Caldary znalazły się piosenki Stinga, Lady Gagi czy Led Zeppelin w nietypowych, bo barokowych, aranżacjach. Każda z nich odnosi się do jednego z siedmiu grzechów głównych, bądź też jednej z odpowiadających im cnót.

Wracając do kultury online, mam chwilami wrażenie, że niektóre instytucje biorą udział w wirtualnych zawodach o to, kto wyprodukuje więcej treści, kto będzie fajniejszy (czasami z opłakanym skutkiem), wreszcie kto opublikuje to szybciej. Czy o to na pewno w tym chodzi? W ściganiu się na lajki łatwo zapomnieć o jakości, łatwo też zanudzić odbiorców, którzy są teraz wręcz bombardowani filmikami, streamingami, spektaklami, a co za tym idzie – „przebodźcowani”. W efekcie prowadzić to może zwyczajnie do zmęczenia tym niewątpliwym kulturalnym urodzajem. Warto więc zachować umiar i zdrowy rozsądek, bo czasami co za dużo, to niezdrowo. Równocześnie widzę, że najciekawsze i najbardziej bezpretensjonalne propozycje płyną przez internetowe łącza od samych artystów, którzy swoimi występami nie tylko przypominają nam o sobie, ale dodają otuchy, rozweselają, albo pokazują swoje nieznane dotąd oblicza. W każdym razie robią to nie dla poklasku, ale z wewnętrznej potrzeby dzielenia się tym, co im w sercu gra.

Zamiast codziennej prasówki

W obecnej sytuacji moim codziennym rytuałem stało się odwiedzanie profili artystów, którzy mają coś ciekawego do przekazania. To lepsze niż nerwowe sprawdzanie niusów. Odwiedzam więc facebookowe profile wokalistek: Betty Buckley, Liz Callaway (@LizCallawayOfficial), śledzę filmiki piekielnie inteligentnej Jamie Lee Curtis (@curtisleejamie), która jak mało kto potrafi mnie rozbawić. Przy okazji dowiedziałem się, że ta wybitna aktorka wywodząca się ze słynnej aktorskiej rodziny, jest też cenioną autorką literatury dla dzieci. W poszukiwaniu dobrego humoru zerkam też na smakowite twitterowo-piwniczne (dosłownie!) występy Patti LuPone, czy w końcu na anegdoty legendarnego skrzypka Itzhaka Perlmana (@itzhakperlmanofficial), którymi dzieli się na Instagramie. 

Odskocznią i ukojeniem bywają dla mnie zupełnie niezwiązane z muzyką wielowarzywne filmiki Małgorzaty Ostrowskiej – właśnie z powodu ciepła jakie daje swoimi wypowiedziami. Tęsknię za muzyką na żywo, to oczywiste. Z dłuższych form obejrzałem pełen unikatowych, syntezatorowych brzmień występ funkowo-soulowo-jazzowego tria Ani Szarmach. Polecam też koncerty pianisty Marcina Maseckiego, który prosto ze swojego berlińskiego mieszkania, przybliża różne style z historii muzyki, także te jazzowe. Robi to oczywiście po swojemu – znakomicie, trochę nonszalancko, z humorem. 

Bułgarskie śpiewy, Joni Mitchell i Malipiero

Muzyka, która mi ostatnio pomaga i jednocześnie inspiruje, to wykonywane białym głosem archaiczne śpiewy członkiń słynnego bułgarskiego chóru Le Mystere des Voix Bulgares (@lemysteredesvoixbulgares), czy różne gatunki amerykańskiej muzyki korzeni – od country, przez americanę, bluegrass aż po bluesa. Bywa, że przed snem poznaję twórczość Joni Mitchell, z kolei z tzw. „klasyki” odkrywam dzieła Giana Francesca Malipiera. Szczególnie polecam kilka jego utworów, napisanych w XX wieku w stylu dawnych mistrzów, m.in. Vivaldiana czy Gabrieliana. Przy okazji niezła lekcja historii muzyki.

Teatr zaangażowany, opera i musical

Nie oglądam operowych streamingów, ani żadnych archiwalnych spektakli. Jeśli teatr to tylko na żywo, więc trochę sobie poczekam, trudno. Ten „nagrany” traci dla mnie całą swoją energię i klimat. Każdego tygodnia czekam za to na skłaniające do refleksji improwizowane miniatury Joanny Szczepkowskiej w tworzonym przez nią na czas pandemii Teatrze Pudło (@TeatrNaDole).
Najlepiej w sieci broni się taka kultura i takie jej przejawy, które z myślą o tym miejscu zostały stworzone, a nie przeniesione żywcem ze świata analogowego 1:1. Pozytywnym i w dodatku instytucjonalnym przykładem tego jak tworzyć wartościową kulturę z myślą o Internecie jest cykl operaOK! Warszawskiej Opery Kameralnej, którego kuratorem jest reżyser i dramaturg – Tomasz Cyz. Przygotował on cykl premierowych video-instalacji barokowych i klasycznych oper realizowanych teraz, w czasie izolacji. To rzeczywiście nowa jakość artystyczna w sieci, wystarczy obejrzeć Orfeusza Monteverdiego.

Jako miłośnik musicali rekomenduję edukacyjny cykl na YouTube Profesor Z prezentuje, w którym Marcin Zawada z Akademii Muzycznej w Łodzi z pasją i charakterystyczną dla siebie swadą opowiada o musicalowym świecie. Są soczyste anegdoty, dygresje i dużo wartej poznania muzyki.

Broadway jak wiadomo zamknięty na cztery spusty, ale i na to można znaleźć jakiś sposób. New York Times serwuje trochę wiedzy i historie kryjące się za najciekawszymi teatrami dzielnicy. Z takiej propozycji wirtualnego zwiedzania skorzystała nawet rodowita nowojorczanka, zdobywczyni nagrody Tony Cyndi Lauper, która chwaliła się tym na swoim Facebooku. Sama czas w pandemii wykorzystuje na pisanie muzyki do nowego musicalu opartego na kultowej już komedii Mike’a Nicholsa – Pracująca dziewczyna.