Książka

Sir Roger Scruton - Muzyka jest ważna

Książka

Sir Roger Scruton

Muzyka jest ważna

Zrozumieć muzykę. Ale tak dogłębnie. Na wskroś.

Nazwać jej elementy. Naprawdę nauczyć się słuchać. Poznać naturę dźwięku. Przejrzeć co kryje się za harmonicznymi zwrotami. Czy w słuchaniu jest jakaś droga i kierunek? Dokąd ona prowadzi? Gdzie leży granica muzycznej podróży, a zaczyna matematyka? Czy to, co nas fascynuje i porywa w genialnym dziele, to tylko estetyczny kunszt, czy inna rzeczywistość, do której poprzez muzykę zyskujemy dostęp? Czy muzyka ma wpływ na moje życie, jego jakość, kształt i wartość moralną? Czy przemienia mnie w kogoś lepszego? Co wspólnego mają muzyka i filozofia? Czy mamy prawo dokonywać sądu nad muzyką – czy jest muzyka zła i muzyka dobra? Czy i jak popularyzować to, co jest elitarne? A może to, co elitarne w muzyce powinno takim pozostać? Ile tak naprawdę łączy muzykę i kognitywistykę?

Jak często stawiacie sobie takie pytania?

Ta książka rozwija się jak dzieło symfoniczne, a przy tym toczy według zasady Arystotelesa – mówiącej o początku, środku i końcu: nie mamy tu, co prawda, szansy na przeżycie perypetii, niemniej sytuacja jest dramatyczna i wiedzie do finału, wcale operowo nieprzeciągniętego – jest mocny, wyrazisty i zapadający w pamięć. Tak, zdaję sobie sprawę, że początek, szczególnie dla osób, którym obce są podstawowe pojęcia z teorii muzyki, może być trudny i nawet zniechęcający... Namawiam jednak, by zostać z Autorem, bo to, co ma do powiedzenia w tej książce, to nie tylko wykład z teorii muzyki adresowany do specjalistów. To – może przede wszystkim – opowieść o muzyce. Zyskuje ona wymiar poruszającej i głębokiej refleksji na temat przemian kulturowych w ostatnich mniej więcej stu latach.

prof. Krzysztof Koehler

Kiedy w 2017 r. powstawała Fundacja inCanto nie mieliśmy pojęcia, że spotka nas zaszczyt wydania po polsku pism Rogera Scrutona. Prace nad projektem zatytułowanym Music Matters rozpoczęliśmy w 2019 roku. Szczegóły publikacji mieliśmy szczęście konsultować jeszcze bezpośrednio z Autorem. Wydanie książki wsparło ponad 100 osób w ramach powszechnej akcji crowdfundingowej prowadzonej na naszej stronie internetowej. Choć zbiórka pierwotnie nie zakończyła się pełnym sukcesem, po kilku miesiącach znaleźli się Darczyńcy, którzy przekazali nam brakującą kwotę umożliwiając realizację tego, jak się okazało, niemałego przedsięwzięcia. Wydanie książki wsparła kancelaria prawna SMW Legal z Krakowa, a na rzecz wydania książki odbył się koncert włoskiej pianistki Eriki Crinò mieszkającej na stałe w Kanadzie. Mniej więcej w połowie prac nad publikacją musieliśmy zmierzyć się z bolesną informacją o niespodziewanej śmierci Sir Rogera, która nadała projektowi Music matters nowego wymiaru – wypełnienia zobowiązania, które zaciągnęliśmy wobec samego Autora. Przez wiele miesięcy, nie bez trudu i przeciwności, nadawaliśmy książce ostateczny kształt prowadząc konsultacje muzykologiczne i językowe, chcąc oddać w Państwa ręce tłumaczenie możliwie najwierniejsze myśli Sir Rogera Scrutona.

Lista Darczyńców:

1. Dominik Maj
2. Dawid Gospodarek
3. Konrad Zagajewski
4. Szymon Majewski
5. Małgorzata Janiec
6. Maria Bernat
7. Krzysztof Piotrowski
8. Michał Łukasz Podogrodzki
9. Anna Krzemińska
10. Paweł Szeliga
11. Marcin Poprawski
12. Mateusz Kowalski
13. Zofia i Karol Szczerbińscy
14. Anna K.
15. Zuzanna Bator
16. Jadwiga Serwińska

Zobacz pełną listę

Dziękujemy!

O Autorze

Wybitny pisarz i filozof, Sir Roger Scruton (27.02.1944-12.01.2020), przez ponad trzy dekady wykładał na uczelniach po obydwu stronach Atlantyku, m. in.: w Birkbeck College, Boston University, University of Buckingham. Jest autorem ponad 40 książek.
W swojej pracy filozofa wyspecjalizował się w estetyce, ze szczególnym naciskiem na muzykę i architekturę. Pozostawił po sobie kilka powieści, publikował pamiętniki i eseje na tematy budzące szerokie zainteresowanie społeczne. Angażował się również we współczesną polityczną i kulturalną debatę z pozycji myśliciela konserwatywnego, był szczególnie znany jako polemista. Był członkiem Royal Society of Literature oraz British Academy. Został uhonorowany przez władze Czech, miasta Pilzno i Zgromadzenie Ogólne stanu Virginia (Virginia’s General Assembly).
W 2015 roku opublikował trzy książki, które zostały wybrane przez czytelników „książkami roku”. W 2016 roku został laureatem Medalu Odwaga i Wiarygodność przyznanego przez Fundację im. Lecha Kaczyńskiego, włoskiej nagrody Masi Prize za książkę Piję, więc jestem, został także pasowany na rycerza w Queen’s Birthday Honours List.

Kup książkę

Zgodnie z ustaleniami poczynionymi z Autorem w książce znajduje się większość tekstów z książki Music as an Art (Bloomsbury, Londyn 2018) oraz kilka artykułów opublikowanych pierwotnie wyłącznie w internecie, przez Future Symphony Institute – amerykański think tank poświęcony muzyce klasycznej, w którego honorowym gronie zasiadał Roger Scruton. Polski Czytelnik ma więc wyjątkową okazję przeczytać niektóre teksty jako pierwszy. Jak już się rzekło, książka nie jest bezpośrednim tłumaczeniem Music as an Art, lecz autorskim wyborem tekstów, któremu sam sir Roger nadał nową nazwę Music Matters. Układ artykułów został ustalony już po śmierci Autora w oparciu o strukturę książki Music as an Art oraz nasze osobiste wyczucie.

Tłumaczenie

Katarzyna Marczak – klarnecistka, teoretyk muzyki, dziennikarka. Po uzyskaniu stopnia podwójnego magistra (klarnet i teoria muzyki) na Akademii Muzycznej w Krakowie, wyjechała do Kanady, gdzie w 2009 roku obroniła doktorat na University of British Columbia w Vancouver, skupiając się na muzyce współczesnej i kameralistyce. Od 2012 roku prowadziła Centrum Muzyki i Muzykoterapii Gaia oferujące zajęcia muzyczne dla dzieci i niemowląt. Interesują ją ludzie i ich historie, zwłaszcza w kontekście sztuki; publikowała na ten temat książki, artykuły, publikacje i wywiady.
W 2019 roku wydała w krakowskiej Akademii Muzycznej książkę Eugenia Umińska – dama wiolinistyki we wspomnieniach Kai Danczowskiej, wydane przez Akademię Muzyczną w Krakowie. Anna Woźniakowska w swojej recenzji w miesięczniku Nowe książki (1/2020) określa ją jako „fascynującą lekturę”. W 2020 roku w Wydawnictwie Universitas ukazała się pełna biografia słynnej skrzypaczki Kaja. Biografia Kai Danczowskiej, autorstwa Katarzyny Marczak.

Katarzyna Marczak mieszka i pracuje w Krakowie.

Gust muzyczny nie przypomina preferencji odnośnie do smaku lodów; to nie jest suchy fakt, będący poza racjonalnymi argumentami. Gust muzyczny opiera się na porównaniach i doświadczeniach, które miały jakieś szczególne znaczenie. Jakkolwiek ubogie by nie było doświadczenie studentów w tej materii, odkryłem, że przy dogłębnej analizie nie pozostaje ono na poziomie: „To mi się podoba”. Pojawia się pytanie – „Dlaczego?” – i szybko przyjmują oni możliwość, że istnieje jednak rozgraniczenie między czymś dobrym i złym.
Wstęp w: Roger Scruton – Muzyka jest ważna
Ludzie przypisują znaczenie wielu rzeczom i próbują przekazać to znaczenie za pomocą dzieł sztuki. Jednak dzieła sztuki również zmieniają i upiększają rzeczy, które przekazują – sprawiają, że piękne jest piękniejsze, poruszające bardziej poruszające, a głębokie jeszcze głębsze. Dzieje się tak, ponieważ przesuwają one jakby fenomen empiryczny do jego granic, do miejsca, w którym wydaje się uwalniać sam od siebie i rzucać cień na przestrzeń poza. [...] Nasze uczucia są zawsze splątane, zanieczyszczone innymi troskami, potrzebami i roztargnieniem. W codziennym życiu nie możemy nigdy oddać się zupełnie miłości, radości, wybaczeniu, żalowi czy modlitwie. Niemniej emocje te wyczarowują czysty świat współodczuwania, w którym istnieją w swoim pełnym kształcie, nieobarczone własnym interesem; przedmioty kontemplacji, które zawierają swój sens całkowicie zawarty w sobie. Muzyka może nas wprowadzić do tego świata, dostarczając nam „transcendentnych” wersji emocji, jakie znamy jedynie w ich empirycznej i ograniczonej formie. Jednak stwierdzając w ten sposób, nie aprobujemy poglądu, że muzyka daje nam dostęp do transcendentalnego. Wręcz przeciwnie, mówimy, że dostarcza nam empirycznego tu i teraz, ukazując nam je w czystej i pełnej formie. I jest to może najlepsze, o co moglibyśmy prosić.
Muzyka a transcendentalne w: Roger Scruton – Muzyka jest ważna

Audycja radiowa

Zapraszamy do wysłuchania audycji Duchowe koło kultury (red. Anny Łoś), poświęconej naszej nowo wydanej książce Sir Rogera Scrutona pt. Muzyka jest ważna. W audcyji udział wzięli Prezes naszej Fundacji Łukasz Serwiński  oraz tłumaczka książki Katarzyna Marczak.

W to, co pisał, wkładał całą duszę. Scruton nie potrafił o niczym pisać bez emocji. Był arcykonserwatystą i jego poglądy są widoczne. Ale nawet jeśli ktoś ma przeciwne zdanie, to koniecznie trzeba przeczytać jego książkę, bo ona otwiera nieznane dla wielu z nas horyzonty.
– mówił w Polskim Radiu 24 Tomasz Zapert