Muzyka jest ze wszystkich sztuk najbardziej tajemnicza i wyjątkowa, ponieważ posługuje się swoistym, całkowicie niewerbalnym językiem. I właśnie dlatego, że dźwiękami nie możemy wyrazić niczego konkretnego, jest nam tak bardzo potrzebna. Ba, jest niezbędna do przetrwania naszego gatunku. „Dzięki swej sile może się rozszerzać na całe ludzkie istnienie, na wszystkie jego instytucje i nastroje”, przekonują Hans Heinrich Eggebrecht i Carl Dahlhaus w słynnej książce Co to jest muzyka?. Jednak brak konkretnych znaczeń stanowi również o bezradności muzyki, ponieważ „można ją wykorzystywać do wszystkiego, może spełniać wszelkie, zmieniające się funkcje”, dodają niemieccy muzykolodzy. Właśnie owe funkcje oraz samą muzykę bada muzykologia, w tym historia muzyki. Niestety (lub na szczęście) nauka ta jest z góry skazana na niepowodzenie, o ile za cel stawia sobie wytłumaczenie fenomenu muzyki, czy choćby ostateczne zdefiniowanie przedmiotu badań. Nie można bowiem ująć słowami zjawiska od słów tak dalekiego, jak to tylko możliwe (choć przecież często ze słowem współistniejącego). Nie chodzi jednak o cel, lecz o drogę – zgłębianie tajników dzieł muzycznych, ich zapisu, sposobów wykonywania, form i gatunków, rozmaitych kontekstów funkcjonowania muzyki, biografii twórców, powiązań między muzyką a innymi sztukami i sprawami całkiem przyziemnymi. Poznawanie dziejów sztuki dźwięków to wspaniała przygoda intelektualna i emocjonalna. Tajemnicy muzyki z pewnością nie odkryjemy, ale będziemy mogli słuchać jej bardziej świadomie.